آلبومین یکی از مهم ترین پروتئین های پلاسمای خون است که در کبد ساخته شده سپس وارد گردش خون می شود، این پروتئین نقش مهمی در حفظ فشار آنکوتیک داخل وریدی دارد و مانع ورود مایع داخل رگ به بافت های دیگر می گردد، در صورتی که بدن شخص با کمبود آلبومین مواجه شود ممکن است مایعات خون از رگ ها نشت کرده و موجب ادم(تورم) اندام های تحتانی، شکم، ریه ها و یا ارگان های دیگر بدن گردد. حمل و کنترل هورمون ها، ویتامین ها، آنزیم ها و برخی از داروها در بدن به کمک آلبومین انجام می شود و درنتیجه در رشد و ترمیم بافت ها نقش مؤثری دارد. برخی مواد غذایی مانند تخم مرغ، گوشت گاو، فرآورده های لبنی و ماهی دارای میزان قابل توجهی آلبومین هستند و از منابع مهم این پروتئین به شمار می روند.

نقش و کاربرد آلبومین در بدن

پروتئین‌ها از مهم‌ترین مواد موجود در بدن هستند و در بسیاری از فرایندهای بدن نقش دارند. در این میان آلبومین چندین نقش مهم و اساسی را ایفا می‌کند. این نقش‌ها عبارت‌اند از:

• پلاسمای خون: به دلیل اندازه مولکولی بزرگ‌تر، آلبومین قادر به جذب آب و سایر مولکول‌ها است که به ایجاد اطمینان از فشار خون مناسب در رگ‌ها کمک می‌کند.
• تحویل/حمل لیگاند: لیگاندها مولکول‌هایی هستند که در بدن تولید می‌شوند و برای سلول‌ها و مواد شیمیایی درگیر در عملکرد سیستم‌های بدن ضروری هستند.
• تحویل/حمل دارو: این مولکول همچنین داروهای خاصی را از طریق جریان خون حمل می‌کند. این داروها عبارت‌اند از: متادون، پروپرانولول، تیوپنتال، فوروزماید، وارفارین، متوترکسات و بسیاری دیگر از داروها.
• همچنین:

• کمک به حفظ فشار اُسمتیک کلوئید (ماکرومولکول های پروتئینی) داخل وریدی
• بهبود عملکرد پلاکت ها و انعقاد خون
• حذف رادیکال های آزاد ناشی از التهاب در بدن
• انتقال دهنده داروها، اسیدهای چرب وکاتیون های دو ظرفیتی مانند کلسیم و روی، هورمون ها و بیلی روبین

محدوده نرمال آلبومین چقدر است؟

محدوده نرمال این پروتئین در خون‌رسانی بین 3.4 تا 5.4 گرم در دسی‌لیتر (g/dL) تعریف شده است، البته با توجه به شرایط و امکانات آزمایشگاه، این عدد ممکن است اندکی متغیر باشد.

سطوح غیر طبیعی آلبومین

آلبومین نقش مهمی در بدن ایفا می‌کند و سطوح غیر طبیعی این پروتئین نه تنها می‌تواند نشانه عدم سلامت فرد باشد، بلکه می‌تواند ناشی از مشکلات دیگری نیز باشد. با این وجود در موارد بسیار نادر افراد سالمی با سطوح غیر طبیعی آلبومین دیده شده‌اند.

برخی از شرایط مرتبط با سطوح آلبومین غیر طبیعی عبارت‌اند از:

• مشکلات کلیوی: اختلال در عملکرد کلیه، به ویژه در بیماری مزمن کلیوی (CKD)، منجر به پایین‌تر بودن سطح آلبومین خون از حد طبیعی می‌شود. بیماری کلیوی همچنین می‌تواند منجر به ریختن آلبومین در ادرار شود که به عنوان میکروآلبومینوری شناخته می‌شود.
• بیماری‌های کبدی: سطوح پایین‌تر آلبومین در مواردی از بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت که التهاب کبد به دلیل عفونت ویروسی است، دیده می‌شود. این مورد همچنین در سیروز کبدی (زخم بافت کبد به دلیل هپاتیت مزمن یا مصرف بیش از حد الکل) و یرقان (زردی چشم و پوست) نیز دیده می‌شود.
• بیماری کرون: بیماری کرون که التهاب مداوم و مضر دستگاه گوارش است، منجر به مشکلاتی در جذب مواد مغذی می‌شود. در این موارد سطح آلبومین پایین است.
• بیماری سلیاک: این بیماری یک اختلال خودایمنی است که در آن غذاهای حاوی گلوتن مانند گندم، جو یا چاودار باعث حمله گلبول‌های سفید به پوشش روده کوچک می‌شوند. این شرایط منجر به کاهش سطح آلبومین می‌شود.
• بیماری تیروئید: مجموعه‌ای از بیماری‌ها می‌توانند غده تیروئید را تحت تأثیر قرار دهند که این امر می‌تواند باعث مشکلات سیستم ایمنی شود. این مسائل منجر به کاهش سطح آلبومین می‌شود.
• بیماری ویپل: این عفونت باکتریایی نادر، مفاصل و سیستم گوارشی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و توانایی بدن برای هضم غذا را مختل می‌کند. در این موارد سطح آلبومین کمتر از حد طبیعی خواهد بود.
• سوءتغذیه: کاهش سطح آلبومین در خون ممکن است از نشانه‌های سوءتغذیه نیز باشد.
• کم آبی بدن: آب ناکافی در بدن باعث افزایش سطح آلبومین می‌شود.
• جراحی به منظور کاهش وزن: به دنبال این نوع جراحی، توانایی بدن در جذب مواد مغذی کاهش می‌یابد و ممکن است سطح آلبومین افزایش یابد.
• رژیم غذایی با پروتئین بالا: در کسانی که رژیم‌های غذایی بسیار پرپروتئین دارند، سطوح پایین‌تری از آلبومین دیده می‌شود.
• داروها و درمان‌ها: برخی داروها از جمله انسولین، هورمون‌ها و استروئیدها سطح آلبومین را افزایش می‌دهند. داروهای دیگر مانند قرص‌های ضد بارداری، سطح آلبومین را کاهش می‌دهند

علائم، نشانه ها و عوارض عدم تعادل میزان آلبومین در خون:

در صورت بروز برخی حوادث یا وجود برخی علائم، پزشک معالج ممکن است برای بیمار آزمایش آلبومین تجویز نماید. برخی از نشانه های ناشی از عدم تعادل میزان آلبومین در بدن عبارتند از:

• تغییر وزن ناگهانی (کاهش توده عضلانی)
• تورم و ادم اعضای بدن مانند اطراف چشم، پا و غیره
• رنگ زرد پوست و داخل چشم
• ضعف و خستگی مزمن
• تغییر اشتها
• خشکی و ضایعات پوستی(راش پوستی و کهیر)
• نازک شدن مو
• تهوع، استفراغ و اسهال
• تیره شدن رنگ ادرار
• تنفس دشوار، سریع و صدا دار

رابطه‌ بین سطح آلبومین و فشار خون

افزایش آلبومین در پلاسما می‌ تواند به علت دهیدراته بودن فرد باشد. در افراد دهیدراته، ماده ‌ای به نام وازوپرسین آزاد می ‌شود که این ماده باعث افزایش جذب آب در کلیه ‌ها و انقباض عروق می‌ شود. مجموعه این اعمال سبب افزایش فشار خون در این افراد خواهد شد. میزان افزایش فشار خون سیستولیک در افراد مختلف با توجه به سن و جنس از 5 تا 17 میلی متر جیوه متغیر است.

اندازه گیری سطح آلبومین

آلبومین پروتئینی است که در خون وجود دارد، بنابراین ساده ترین راه برای اندازه گیری سطح آن، آزمایش خون می ‌باشد. سطح طبیعی این پروتئین در خون 3.4 تا 5.4 گرم بر دسی لیتر در نظر گرفته می ‌شود. البته این پروتئین از طریق کلیه می ‌تواند دفع شود. بنابراین آزمایش ادراری مکمل با آزمایش خون نیز معمولاً به بیماران مشکوک به آسیب کبدی یا کلیوی تجویز می ‌شود. برای فهمیدن اینکه چرا سطح این پروتئین در بدن شما پایین است باید بتوانید آزمایش را تفسیر کنید که این کار توسط پزشک صورت می ‌گیرد. به بیان ساده اگر میزان این پروتئین در خون کم باشد ولی در ادرار در حد طبیعی باشد، عملکرد کبد شما مشکل دارد. اگر سطح این پروتئین در خون کم باشد و میزان دفع شده در ادرار زیاد باشد، شما آسیب کلیوی دارید و ممکن است به بیماریهای کبدی هم دچار باشید.

آزمایش آلبومین روی چه کسانی صورت می ‌گیرد؟

آزمایش آلبومین یک تست پزشکی است که برای بیماران خاص توسط پزشک معالج تجویز می ‌شود. در بیشتر مواقع این آزمایش برای کسانی که مشکوک به بیماریهای کبدی یا کلیوی هستند توصیه می ‌شود. علائم بیماریهای کبدی عبارتند از: حالت تهوع و استفراغ، کاهش اشتها، خستگی مفرط، احساس ضعف، یرقان یا زردی پوست، التهاب و درد در ناحیه‌ شکمی، التهاب در پاها و ناحیه‌ قوزک پا، خارش پوست مکرر در نواحی مختلف بدن، ادرار تیره و مدفوع روشن.

علائم بیماریهای کلیوی عبارتند از: التهاب دستها و پاها، پف کردن پلک چشم، خشکی پوست، خارش پوست در نواحی مختلف، بی حسی پوست در نواحی مختلف، خستگی مفرط، افزایش یا کاهش ادرار، ادرار خونی، ادرار کف آلود، کاهش اشتها و کاهش وزن ناگهانی و غیر طبیعی، حالت تهوع و استفراغ، گرفتگی عضلانی، نفسهای کوتاه یا درد هنگام تنفس عمیق، مشکلات خواب و کاهش تمرکز. البته توجه داشته باشید در برخی از بیماریهای کلیوی علائم تا مدت طولانی قابل مشاهده نیستند. همچنین به خاطر داشته باشید که داشتن این علائم به معنای قطعی کاهش آلبومین خون شما نیست و تشخیص قطعی توسط پزشک و با بررسی نتیجه‌ آزمایش صورت می‌ گیرد.

آمادگی های لازم برای انجام تست آلبومین

پزشک معالج شرایط شما پیش از تست آلبومین مشخص می‌ کند. به شما گفته می شود برای انجام این تست باید برای چند ساعت قبل از آزمایش هیچ نوشیدنی یا خوراکی مصرف نکنید یا به اصطلاح ناشتا باشید. برخی داروها روی نتیجه‌ تست شما تاثیر می‌ گذارند. بنابراین اگر از داروهای خاصی استفاده می‌ کنید، بهتر است پیش از آزمایش پزشکتان را خبردار کنید. برخی از این داروها عبارتند از: انسولین، داروهای استروئیدی و هورمونها. همچنین در صورتی که از هرگونه قرصهای ویتامین، مکملها یا مواد مخدر استفاده می ‌کنید حتما پزشکتان را در جریان بگذارید. در صورتی که باردار هستید یا از داروهای ضد بارداری استفاده می‌ کنید ممکن است سطح این پروتئین در خون شما پایین تر از حد طبیعی باشد. پس حتما در این شرایط نیز به پزشک خود اطلاع دهید.

سوالات متداول آلبومین چیست؟

• آیا آلبومین در خوراکیها هم وجود دارد؟

بله. این پروتئین علاوه بر تولید در کبد از طریق دستگاه گوارش هم جذب می ‌شود. غذاهای سرشار از آلبومین عبارتند از: گوشت گاو، شیر، پنیر، ماست، تخم مرغ و برخی ماهیها.

• آیا آلبومین به طور طبیعی در ادرار یافت می ‌شود؟

بله. اما توجه کنید دیواره عروق کلیه به شکلی طراحی شده ‌اند که به مولکولهای بزرگ پروتئینی اجازه‌ عبور داده نشود. وجود داشتن این پروتئین در ادرار به مقدار بیش از 30 میلی گرم در هر گرم نشانه‌ بیماریهای کلیوی می ‌باشد.

• آیا کاهش آلبومین می‌ تواند منجر به مرگ شود؟

تحقیقات اخیر نشان می دهند که کاهش شدید سطح این پروتئین در خون به خصوص در افراد مسن می تواند ریسک مرگ را به دلایل مختلف افزایش دهد.

عوارض جانبی داروی آلبومین

عوارض شایع داروی آلبومین عبارتند از:

• تب
• لرز
• ضربان قلب تند
• حالت تهوع
• استفراغ
• گرگرفتگی
• بثورات پوستی

در صورت بروز علائم زیر فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:

• احساس سبکی سر
• سردرد تپنده
• اضطراب
• گیجی
• تنفس ضعیف یا کم عمق
• تنگی نفس شدید
• خس خس سینه
• نفس نفس زدن
• درد قفسه سینه
• ضربان قلب سریع یا نامتعادل
• سرفه با مخاط کف دار
• تاری دید
• وزوز گوش
• تعریق
• رنگ پریدگی پوست

موارد منع مصرف داروی آلبومین

• حساسیت به این دارو یا دیگر داروها و مواد
• بارداری یا قصد باردار شدن
• شیردهی
• مشکلات قلبی (مانند نارسایی شدید قلبی)
• کم خونی شدید
• فشارخون بالا
• خونریزی یا اختلال لخته شدن خون مانند هموفیلی
• مشکلات ریوی
• مشکلات کلیوی
• مشکلات دفع ادرار